Yol yapımı hafriyatı, kazılarla başlayarak çıkan toprağın taşınması, kaya parçalarının kaldırılması ve temizlenmesi, çıkan tüm malzemelerin inşa alanından uzaklaştırılması, istenen yerlere dolgu yapılması, dolgunun uygun araçlarla sıkıştırılması ve tesviye edilmesi işlemleridir. Yol yapılırken çalışma alanının jeolojik yapısı incelenmelidir. Bu yapıya göre en kullanışlı iş makineleri ve ekipmanları hazırlanır. Üzerinden tonlarca ağırlıkta araçlar geçeceği yol yapımı kesinlikle önemlidir.

Deneyimli operatörler ile birçok açıdan tamamlanması gereken yol inşası konusunda tüm ekiplerin bir arada koordine olmuş şekilde çalışması gerekir. Yükleyici makineler, geniş ağızlarla yükleri taşıyıcı makinelere doldurur. Uzman bir operatör tarafından kullanılır. Hafriyatın içeriğine göre toprak, kaya, moloz ve benzeri dolumları yapar. Zemine göre uygun lastikler veya paletler ile hafriyata yaklaşır ve sahadan temizler.

Hafriyat her zaman yumuşak bir zeminde bulunmaz. Özellikle yol yapımı gibi uzun mesafeli çalışmalarda çok çeşitli zeminler ile karşılaşılmaktadır. Yumuşak zeminlerde çalışmalar kolay yapılırken dolgulara ve sıklaştırmaya dikkat edilir. Sert zeminlerde ise kırıcı makineler ile ilerlenir ve biraz daha fazla zaman kaybedilir. Her iki zemin türünde de hafriyat hazır olduğunda nakil araçları yaklaşarak doldurulur.

Yol Yapımı Hafriyatı Nasıl Yapılır?

Yol yapımında yukarıda da bahsedildiği üzere, zeminin jeolojik yapısına göre bazen yumuşak bazense sert yapılar ile karşılaşılır. Normal kepçelerin yardımı ile yumuşak topraklar kamyonlara doldurulur ancak kayalık zeminlerin hızlıca doldurulması mümkün değildir çünkü önce kırılması ve parçalanması gerekir. Bunun için de ek bir çalışmaya gereksinim duyulur. Hafriyatın ortaya çıkabilmesi için iş makinelerinin düzenli aralıklarla bazen de dinlendirilerek kayaları parçalaması, yol inşaatının sürmesi için kolaylaştırıcı bir etken olmaktadır.

Gereken zeminlerde kayaların dinamitler ile parçalanması da söz konusu olabilmektedir. Parçalandıktan sonra uygun iş makineleri yaklaşarak biraz daha dağınık haldeki hafriyatı kaya parçaları şeklinde toparlar ve ardından nakil araçlarına doldurur. Tepelerden geçmek zorunda olan yollarda ise zeminle aynı seviyenin sağlanması için, buralardan alınan hafriyat daha engin düzlemlere doldurulabilir. Bu da belirli bir emek ve maliyet isteyen işler arasındadır.

Çukur alanlara doldurulan toprağın veya farklı içerikli hafriyatın kaymaması için dolgunun sıkıştırılması ve tesviye edilmesi gerekir. Sıkıştırılan dolgu yolun alt katmanının daha dayanıklı olmasını sağlar. Ülkemizde yanlış yapılan dolgular veya zemin etüdü yüzünden yarılan ve kayan birçok yol görülmektedir. Bu yüzden yol yapımı hafriyatının profesyonel firmalarca yapılması önemlidir.

Yol Yapımı Hafriyatı Yapan Firmalar

Yol yapımı hafriyatı yapan firmaların ilgili Bakanlıklardan almış olduğu çeşitli lisansları ve çalışma izinleri bulunmaktadır. Önemli kriterler göz önüne bulundurularak verilen bu izinler, firmanın belirli bir yeterliliğe sahip olduğunu gösterir. Bu yüzden sonradan tadilat maliyeti yüksek olabilecek yolların, yapım aşamasında uzman ekipler tarafından tamamlanması gerekir.

Firmalar bünyelerindeki greyder, tandem silindir, konkasör, damberli kamyonlar, kırma taş finişeri, bandajlı silindir ve asfalt distribütörü gibi iş makineleri ile yol yapımındaki tüm aşamaları başarılı şekilde tamamlayabilmektedir. Çalışmaların projeye uygun yapılabilmesi için birim yöneticilerinin ve şeflerinin çalışma alanına hakim olması gerekir. Tüm personelin yapılacak işin niteliği konusunda bilgilendirilmesi, potansiyel risklerin anlatılması ve gerekli tüm iş güvenliği tedbirlerinin alınması muazzam seviyede önem arz eder.

İş makinelerinin farklı görevleri bulunmaktadır. Tüm makinelerin kendilerine özgü görevlerine riayet edilmesi ve farklı amaçlarla kullanılmaması çok önemlidir. Greyderler yolun toprak kısmını kazıyarak temizler. Tandem silindirler üst kısmı alınan yolun alt kısmının üzerinde gezerek sıklaştırır. Yol yapımında rastlanan taş parçalarını kıran konkasörler, yolun at kısmının daha sağlam olmasına katkı sağlar. Kırma taş finişeri, yol düzlemine taşları yaymada kullanılır. Bandajlı silindir ise bu taşların zemine tam olarak oturması ve sıkılaşması için çalışır.

Yol Yapımı Hafriyatı Fiyatları

Yol yapımı hafriyatı fiyatları taşınacak malzemelerin cinsine ve miktarına göre değişmektedir. Hafriyat çalışmalarının yol yapımı inşasının sürekliliğine sağladığı katkı nedeniyle uzun sürmemesi, hızlı ve düzenli şekilde yapılması çok önemlidir. Bu yüzden kullanılacak iş makinesi ve nakil araçları sayısının yeterli olması, çıkacak hafriyata ve toprak miktarına göre yetecek sayıda personel görevlendirmesi yapılması, ciddi bir planlama ile olacak işlerdir. Bu konuda yetkin firmaların gereken yeterliliği sağladığı görülmektedir.

Hafriyat işleri tamamen organizasyon ve süreklilik gerektiren işlerden biri olduğu için, gerek araçların çalışma düzeni gerekse yapılacak çalışmanın niteliği bakımından sonra derece dikkatli olunması gerekmektedir. Bütünsel olarak çalışmak gerektiği için diğer birimlerle koordine olacak şekilde hafriyatın taşınması, özellikle yol yapımı gibi hızlı tamamlanması gereken işlerde önem arz etmektedir. Özellikle yol yapımında karşılaşılabilecek problemlerin ortaya çıkmasını sağlar.

Yol yapımı hafriyat fiyatları için yüklenici firmaların bir araya gelerek proje kapsamında istişarelerde bulunması gerekir. Bu fiyatlandırmalar genellikle ihale koşullarıyla belirlendiği için, en düşük maliyeti sunan firmaların avantajlı olduğu görülmektedir. Yol yapımlarının devlet kurumları aracılığı ile özel teşebbüslere yaptırıldığı düşünüldüğünde, yetkin firmaların yapım işlerini yüklendiği, işin tamamlanması için birçok firmanın işbirliği yaptığı görülmektedir.