Eski Bina Yıkım Kararı Nasıl Alınır?

Gelişen teknoloji ve inşaat sektörüyle beraber bina yapım hızı oldukça arttı. Yapılan her bina depreme dayanıklı bina yapım prosedürlerine uyumayabiliyor. Binanın yapılmasına karar veren müteahhit mühendisleri veya mimarları yanlış yönlendirebiliyor. Bu sebeple yapılan her bina güvenilir olamayabiliyor.

Türkiye’nin deprem bölgesi olduğu gerçeğin de bu durumlara eklenince binaların güvenilirliği sorun oluyor. Bu sebeple belediyeler, bakanlıkları mahkeme nezaretiyle yıkım kararı alabiliyor. Bu karardan en çok etkilenen ise eski binalar oluyor. Eski binaların yıkımı için gerekli birtakım hukuki prosedürler mevcut. Bu prosedürler uygulanmadan yıkım kararı verilmiyor ve bina yıkılmıyor.

Belediye her ne kadar devamlı teftişler düzenlese de bazı eski binaların yıkılması ayrıntısı gözden kaçabiliyor. Eski bina yıkım kararı nasıl alınır sorusunun cevabı aslında gayet basit. Vatandaşlar oturdukları binadan şüpheleniyorsa oturdukları meskene bağlı olan belediyeye dilekçe yazmak zorunda. Dilekçe talebinin hemen akabinde belediyelerden sadece binaya ilişkin rapor alabiliyorlar. Rapor sonucu yıkım kararını destekleyecek nitelikte ise o zaman tekrardan belediyeye veya bakanlığa resmi başvuruda bulunmak gerekiyor. Bu şekilde bina yıkım sürecine giriyor.

Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu

Türkiye deprem bölgesi olan bir ülke olduğundan yapılan binaların kalitesi çok önemli. Bir binayı güvenilir yapan önemli hususlar mevcut. Bunlar,

• Binanın 1999 yılından önce yapılmış olması
• Proje ve ruhsat gibi resmi evrakların tamamlanmış olması
• İnşatta kullanıma elverişli betonun kullanılıyor olması
• Karot beton denen beton cinsinin dayanımının C10 seviyesnin üstünde olması
• Kolon ve kirişlerde çatlakların olmaması
• Özellikle binanın ağırlık merkezşi niteliğinde olan bodrum katının rutubetli olmaması ve burada var olan demirlerde paslanmanın gözlemlenmemesi
• Binanın taşlık arazi denen dere yatağından uzak bir yere yapılmasıdır.

Bu özelliklere sahip binalar yıkım kararıyla karşılaşmamakla beraber kentsel dönüşüme de tabii olmuyor. Ancak vatandaşlar oturdukları binada bu hususlardan birini dahi göremiyorlarsa o zaman konunun belediyeye taşınması gerekiyor. Geçmişte yapılan binalar tek tek yapılmak yerine koloni şeklinde yapıldığından aynı tarihte yapılan binaların tamamının kontrol edilmesi gerekiyor. Yapılan incelemeler sonucu birçok riskli bina bulunuyorsa belediye bakanlık talimatıyla kentsel dönüşüme gidebilir. Kentsel dönüşüm ve hukuk platformu vatandaşların daha güvenilir yapılarda oturmasına olanak tanıyacak argümanlardır. Vatandaşlar riskli bina tespiti veya eski bina tespiti hususunda aksaklık hissediyorsa o zaman mahkemeye başvurabilir. Bu hususta dolaylı da olsa tüketici mahkemesi ve doğrudan asliye hukuk mahkemeleri görevlidir.

Riskli Bina Tespiti İçin Nereye Başvurulur?

Vatandaşlar binanın risk faktörü taşıdığını gözlemliyorsa yapılması gereken ilk iş oturulan muhitin bağlı olduğu belediyeye dilekçe vermektir. Verilen dilekçe talep anlamı taşır ve resmi bir yanı yoktur. Nitekim belediye ilgili talebe cevap vererek uzmanları davet eder ve binaya dair rapor oluşturur. Oluşturulan bu raporda yüksek risk görülüyorsa yıkım süreci başlatılacaktır. Tüm bunların yapılması için öngörülen ve hukuki olan süreç 10 gündür. Ancak binanın risk raporu sadece bina sakinleri ve binayı yapan kişiyle paylaşılıyor. Sürecin hızlı şekilde ilerlemesinin bir diğer sebebi de az kişiyle bu bilginin paylaşılmasıdır. Yıkım kararına rağmen yıkım işlemi gerçekleşmiyorsa o zaman konu mahkemeye intikal ediyor.

Riskli bina tespiti için nereye başvurulur? sorusunun bir diğer cevabı da mahkemelerdir. Mahkemeler bina sahibine tebligat göndererek sürecin başlatılacağını bildirir. Cevap dilekçesi ve itirazların yapılmasına kadar geçen süreç 60 gün olarak belirlenmiştir. 60 günün içinde binayı yapan kişinin usulen itirazları ve cevap dilekçesi değerlendirilir. Değerlendirilmelerin ardından keşif yapılır ve keşfin sonunda bina riskli bulunduğundan yıkım işlemi gerçekleştirilir.